Sự phát triển của trẻ: Nên chơi đồ chơi gì và khi nào?
Sự phát triển của trẻ là một quá trình phức tạp, và chơi đồ chơi luôn đóng vai trò quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển toàn diện. Tuy nhiên, chọn đúng đồ chơi và biết thời điểm thích hợp để cho trẻ chơi đôi khi cũng là một thách thức đối với các bậc cha mẹ.
Tâm lý phát triển của trẻ theo từng năm
Mỗi giai đoạn trẻ lớn sẽ có những đặc điểm riêng gắn liền với sự phát triển về thể chất và sự hình thành về tâm lý, tình cảm. Vì vậy, sẽ có các nhóm tuổi chính trong sự phát triển tích cực của trẻ và loại đồ chơi nào sẽ tối ưu cho các giai đoạn cụ thể.
Đồ chơi dành cho trẻ từ 0 đến 6 tháng
Trong vài tháng đầu sau khi sinh, trẻ sơ sinh gần như không phản ứng với các yếu tố kích thích từ thế giới xung quanh. Điểm quan trọng nhất ở độ tuổi này là xúc giác giữa bé và mẹ. Dần dần, trẻ bắt đầu phản ứng với tất cả những âm thanh mà bé nghe thấy, cũng như những đồ chơi, đồ vật và đồ dùng có màu sắc sặc sỡ ở gần mình.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Khoảng từ 0 đến 6 tháng tuổi, bé đang trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ về thị giác và thính giác, do đó, sử dụng các đồ chơi màu sắc sặc sỡ và phát ra âm thanh có thể thúc đẩy sự phát triển kỹ năng và các giác quan của bé.
Đồ chơi cho bé từ 6 tháng đến 1 tuổi
Thông thường, từ sáu tháng tuổi, trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn ăn dặm. Đó là lúc các bé muốn tự mình cầm thìa, tức là khả năng vận động tích cực phát triển, đặc biệt là nắm và cầm.
Do đó, bố mẹ nên chọn những đồ chơi dễ cầm nắm để bé có thể vận động tay chân. Đồ chơi tạo ra âm thanh, đồ chơi phát quang và có khả năng di chuyển cũng là sự lựa chọn thích hợp cho trẻ ở độ tuổi này. Đặc biệt, đồ chơi nhiều màu sắc vẫn giúp bé phát triển trí tưởng tượng của mình.
Đồ chơi cho trẻ từ 1 đến 2 tuổi
Điều gì xảy ra ở độ tuổi này? Trẻ bước đi tự tin, độc lập hơn và bắt đầu thành thạo các động tác phức tạp hơn: ngồi, chạy, nhảy… Trẻ cũng “nắm vững” các kỹ năng cơ bản như ăn bằng thìa và nĩa, uống nước từ ống hút hoặc thậm chí từ cốc.
Ở độ tuổi này, sự phát triển của bé tập trung cho việc làm quen với thế giới bằng thị giác và xúc giác. Gần 95% trẻ 2 tuổi đã có thể nói được tới 45-50 từ, phân biệt được các kích cỡ (ví dụ: xác định đồ chơi nào lớn hơn và đồ chơi nào nhỏ hơn…) và cũng có thể phân biệt các màu cơ bản. Bố mẹ có thể mua cho trẻ những đồ chơi giúp bé làm quen với cuộc sống xã hội như đồ chơi câu cá, xếp hình, lắp ráp…
Đồ chơi phù hợp cho trẻ từ 2 đến 3 tuổi
Đặc trưng của trẻ từ 2 đến 3 chính là sự năng động. Các chuyển động ngày càng đa dạng hơn: bé đã có thể thực hiện nhiều hành động cùng một lúc. Những kỹ năng mới có được sẽ mở ra cho trẻ những cơ hội mới để tham gia nhiều trò chơi mới như: đi xe đạp, đi xe scooter...
Những loại đồ chơi phù hợp với lứa tuổi này như: thú nhún, bút chì màu, sách tô màu, truyện tranh, đồ chơi lắp ghép, đồ chơi mô phỏng lại cuộc sống như đồ chơi nấu ăn đồ chơi bác sĩ…
Đồ chơi dành cho trẻ từ 3 đến 6 tuổi
Ở độ tuổi này, bé xử lý mọi việc một cách có ý thức hơn và cũng cần được quan tâm nhiều hơn. Nhận thức của trẻ về bản thân và mọi thứ xung quanh cũng đều thay đổi. Trí tưởng tượng lúc này cũng được phát triển tích cực, tạo ra những câu chuyện sống động.
Trong giai đoạn này, trẻ nhận thức gần như hoàn hảo bất kỳ thông tin nào mà người lớn cố gắng truyền đạt và giải thích cho trẻ. Trẻ em trở nên độc lập hơn - chúng tự mặc quần áo, đánh răng, rửa mặt, có thể tự dọn dẹp đồ chơi. Việc tích cực hòa nhập xã hội của trẻ khiến trẻ hứng thú với các nghề của người lớn. Bé bắt đầu thích thú với các trò chơi nhập vai: đầu bếp, thợ xây, bác sĩ…
Đồ chơi phù hợp với độ tuổi này: đất nặn, bộ xếp hình chữ - con số, sách tô màu, đất nặn, tranh ghép, mô hình, đồ chơi thực phẩm (trái cây, rau, thịt) gắn với nhau bằng nam châm và có thể cắt được… Hoặc các vật phẩm dành cho các trò chơi vận động: bóng đá và bóng rổ, phi tiêu, ô tô điều khiển từ xa, giày trượt patin, tấm bạt lò xo...
Tất nhiên, khá khó để vạch ra ranh giới rõ ràng giữa các lứa tuổi, vì mọi thứ đều phụ thuộc vào mức độ phát triển của trẻ. Vì vậy, đây là một số gợi ý chung giúp bố mẹ dễ dàng hơn trong việc lựa chọn đồ chơi cho bé.
Đồ chơi khiến hành trình phát triển của bé trở nên toàn diện hơn nhưng không thể thay thế được những khía cạnh quan trọng của cuộc sống như tình yêu, sự gắn kết và quan tâm đúng cách của bố mẹ. Thậm chí, chỉ với những chiếc gối cùng chiếc chăn thông thường, các bậc phụ huynh vẫn có mang đến một trò chơi thú vị cho các con.
